pt.. mar 29th, 2024

Procesowi tworzenia biznesu od zera, zwłaszcza startupu, który oferuje nietypowy produkt, często towarzyszy chaos na poziomie zarządzania. Dlatego też, aby osiągnąć sukces nie wystarczy dobry pomysł, wiedza zaczerpnięta z kilku artykułów, posługiwanie się fachowym językiem, nienaganna frekwencja na branżowych eventach i powieszenie hamaków w chillroomie. Początkowa faza rozwoju statupu wiąże się też ze żmudnym i często nudnym zadaniem jakim jest stworzenie biznesplanu. I nie należy tego lekceważyć. Często już na etapie tworzenia takiego planu okazuje się, że nasze dotychczasowe myślenie było błędne, a ta weryfikacja pozwoliła na zmianę toru działania w odpowiednim momencie. Co więcej, biznesplan wymagany jest przez wszystkie fundusze, organizacje przyznające dofinansowania, banki czy partnerów.

Dobry biznesplan odpowiada na pytania o sens produktu lub usługi, jego zdolność do zaspokajania potrzeb lub rozwiązywania problemów, cechy wyróżniające go od konkurencji, a także sposób prowadzenia biznesu i prognozy finansowe firmy.

Elementy biznesplanu

Najważniejsze elementy biznesplanu to: streszczenie przedsięwzięcia, charakterystyka firmy i produktu, opis zespołu, analiza rynku i konkurencji, model biznesowy, plan marketingowy, harmonogram realizacji, analiza finansowa.

Streszczenie przedsięwzięcia

Jest to opis naszego pomysłu i streszczenie wszystkich najważniejszych informacji całego biznesplanu. Często zdarza się, że inwestorzy odrzucają produkt, gdyż opis przedsięwzięcia w ogóle ich nie zainteresował. Dlatego też musi zawierać się w nim odpowiedź na najważniejsze pytania – czym jest produkt, jakie rozwiązuje problemy i w jakim stopniu zaspokaja potrzeby na rynku, jakie mamy doświadczenie w branży oraz w jaki sposób zamierzamy nasz produkt sprzedać i rozwinąć. Takie streszczenie warto ułożyć już na sam koniec, kiedy w dokładny sposób przeanalizujemy wszystkie punkty biznesplanu. Jeżeli ten dokument jest tworzony specjalnie po to, aby przedstawić go inwestorowi warto zawrzeć informację o potrzebach finansowych i planach ich spożytkowania.

Charakterystyka firmy

Ta część biznesplanu nie musi być długa. Wystarczą podstawowe informacje o firmie – jej nazwa i forma prawna prowadzonej działalności, pełne dane teleadresowe, charakterystyka właścicieli. Jeżeli firma posiada ciekawą historię lub zdobyła jakieś nagrody, warto się tym pochwalić, ale nic na siłę – nie można oczekiwać od nowo powstałego biznesu dyplomów i certyfikatów.

Charakterystyka produktu

Jest to bardzo istotna część biznesplanu. Należy tutaj precyzyjnie przedstawić takie informacje jak:

– opis produktu/usługi,

-opis zastosowanych technologii,

– porównanie z konkurencją,

– unikatową propozycję sprzedaży (ang. Unique Selling Proposition, USP),

– cykl życia produktu,

– posiadane prawa autorskie,

– licencje, koncesje itp.możliwości rozwoju produktu w przyszłości.

Pamiętajmy, żeby zweryfikować zrozumiałość tej części przekazu. Dla nas wszystkie funkcjonalności produktu wydają się logiczne i przejrzyste, ale nie jest powiedziane, że nasz opis będzie w tym samym stopniu zrozumiały dla inwestora. Dlatego warto przetestować treść, weryfikując jej czytelność i jasność przekazu wśród znajomych lub innych osób, które nie znają założeń naszego projektu.

Opis zespołu

W poprzednim poście mówiliśmy o tym, że bez odpowiednich ludzi, którzy stoją za pomysłem, on sam wart jest zaledwie złotówkę plus VAT. Sukces każdego przedsięwzięcia zależy od tego, w jakim stopniu zaangażowani są w niego zarządzający i pracownicy. W biznesplanie powinny znaleźć się informacje na temat kwalifikacji i doświadczenia kadry kierowniczej, struktury organizacyjnej, podziału obowiązków, systemu komunikacji w firmie, polityki zatrudnienia i doskonalenia zawodowego, usług doradczych, z jakich biznes zamierza korzystać, a także informacje o pozostałych, kluczowych dla projektu pracownikach.

Analiza rynku i konkurencji

Jednym z podstawowych wyznaczników powodzenia startupu jest jego skalowalność, czyli możliwość ekspansji biznesu na kolejne grupy docelowe lub rynki (np. zagraniczne). Dlatego też tak ważną częścią biznesplanu z perspektywy inwestorów jest właśnie analiza rynku i konkurencji. Pozwala im ona zrozumieć specyfikę branży, w którą inwestują wraz z panującymi w niej regułami. Do analizy rynku zalicza się charakterystykę branży, oszacowanie wielkości i wartości rynku, określenie jego potencjału oraz tendencji, które nim rządzą, w tym istniejących barier wejścia i wyjścia, a także jak najbardziej dokładne sprecyzowanie grupy docelowej, do której ma trafić nasz produkt. Warto posługiwać się tutaj w miarę możliwości realnymi danymi i informacjami pochodzącymi ze statystyk i raportów rynkowych ze wskazaniem ich źródeł. Dzięki temu nasze szacunki będą bardziej wiarygodne dla inwestorów. Taka analiza powinna objąć również konkurencję i jej pozycję rynkową. Elementem zamykającym tę część dokumentacji może być analiza SWOT, czyli weryfikacja mocnych i słabych stron przedsięwzięcia oraz szans i zagrożeń w kontekście rynkowym i konkurencyjnym.

Model biznesowy

Trzeba przyznać, że biznesplan, który opisujemy, to doskonałe rozwiązanie dla firm o ugruntowanej pozycji na rynku, a niekoniecznie zawsze odpowiedni do sporządzenia w startupie, gdzie eksperymentalne i nowatorskie podejście do biznesu często nie tyle znajduje odzwierciedlenie w rzeczywistości, co w ogóle zamierza ją wykreować. Tutaj z pomocą przychodzi koncepcja business model canvas, która upraszcza plan biznesu do jednej kartki papieru. Dzięki temu znacznie prostsze jest dokonywanie pewnych zmian w niektórych częściach tego modelu (tzw. pivotowanie, od ang. pivot), co zdarza się zdecydowanie częściej w nowych formach biznesu, które znajdują się w fazie poszukiwania, działają w warunkach wysokiej niepewności i nie posiadają wystarczającej ilości informacji na temat klientów i ich zachowań. O ile więc tradycyjny biznesplan nie jest wymagany przez inwestora lub anioła biznesu, a jest jedynie tworzony w ramach wewnętrznych potrzeb organizacji można uprościć go do modelu business canvas.

bcm

Źródło: Business Model Canvas opracowany przez A. Osterwaldera, https://strategyzer.com

Model ten został opracowany przez Alexandra Osterwaldera na podstawie praktycznych doświadczeń i obserwacji przedsiębiorców z całego świata. Jest chętnie wykorzystywany przez nowo powstające firmy, które dopiero testują swoje pomysły i założenia, a w efekcie mogą dynamicznie wprowadzać zmiany i modyfikować swoje pierwotne plany. Szablon tego modelu sprowadza się do określenia dziewięciu elementów, które należy opisać w kolejności wskazanej przez numery na modelu. Są to:

– Propozycja wartości, która odpowiada na pytania o sposób zaspokajania potrzeb lub rozwiązywania problemów klientów, o wartość jaką produkt lub usługa wnosi do ich życia oraz jakie korzyści czerpią z niego klienci.

– Segmenty klientów – dla kogo jest tworzona ta wartość? Kim jest nasz klient? Jakie ma przyzwyczajenia, zachowania, potrzeby? Jakie możemy wyróżnić segmenty klientów?

– Relacje z klientami – w jaki sposób można pozyskać nowych klientów? Jak ich przy sobie zatrzymać i jak sprawić, aby do nas wrócili w długiej perspektywie czasu? Jakie kanały komunikacji wybrać?

– Kanały dystrybucji – w jaki sposób najlepiej dystrybuować ten produkt? Ile i jakich kanałów wybrać?

– Strumienie przychodów – jaki sposób monetyzacji wybrać? Jaką przyjąć cenę? Jaka ilość klientów pozwoli Ci osiągnąć próg rentowności?

– Kluczowe działania – jakie działania wykonać, aby zrealizować te założenia?

– Kluczowe zasoby – za pomocą jakich zasobów?

– Kluczowi partnerzy – kto będzie naszym partnerem – dostawcą, sprzedawcą, dystrybutorem oraz w jaki sposób pomoże nam stworzyć wartość dla klientów?

-Struktura kosztów – jakie będą koszty stałe oraz zmienne naszego przedsięwzięcia?

Business model canvas pozwala startup’om na dokonywanie zmian (ang. pivot) w wyniku nieustannej weryfikacji swoich pomysłów bez utraty energii i czasu na przeredagowywanie potężnej ilości stron tradycyjnego biznesplanu. Dlatego też cieszy się tak dużą popularnością wśród twórców biznesów internetowych.

Marketing i sprzedaż

Kolejna część biznesplanu powinna utwierdzić inwestora w przekonaniu, że potrafimy nasz produkt nie tylko wymyślić, ale również sprzedać i dotrzeć do naszej grupy docelowej. Strategia marketingowa i sprzedażowa powinna bazować na rzeczywistych danych o klientach, rynku, konkurencji i partnerach oraz zawierać elementy kompozycji marketingowej “4p”, czyli informacje o takich elementach jak produkt (ang. product), cena (ang. price), dystrybucja (ang. place), promocja i reklama (ang. promotion).

Harmonogram realizacji

Przyjęło się, że taki harmonogram powinien zawierać informacje o planowanych terminach realizacji przyjętych założeń na okres 5 najbliższych lat. Jest to przydatne nie tylko dla potencjalnego inwestora, ale także dla projektu. Chaotyczne działania i nieprzemyślane ruchy w niewłaściwym czasie pogrążyły niejeden startup.

Analiza finansowa

Nie oszukujmy się, inwestora najbardziej interesuje potencjał projektu i to ile wyniesie zwrot z inwestycji w określonym momencie, w którym będzie chciał wycofać się z firmy. Dlatego też bardzo ważne jest realistyczne podejście do prognozowania przyszłych strumieni pieniężnych w biznesie. Przedstawiając takie prognozy w biznesplanie należy powołać się na jak najbardziej racjonalne założenia wielkości sprzedaży i kosztów w perspektywie czasu.

Do biznesplanu można załączyć dodatkowe dokumenty uwiarygadniające przyjęte w biznesplanie stanowisko. Mogą to być wyniki badań rynkowych, specyfikacja techniczna projektu, życiorysy pomysłodawców, rekomendacje i referencje itd. Bardzo dobrym rozwiązaniem będzie przygotowanie tzw. pitch deck, czyli intrygującej prezentacji przedstawiającej najważniejsze założenia projektu, która dla inwestorów jest często bardziej przystępnym dokumentem niż kilkudziesięciostronowe biznesplany. O tym jak stworzyć angażującą pitch deck w kolejnym wpisie.

Tak naprawdę nie ma jednej, złotej reguły odnośnie tego jak powinien wyglądać idealny biznesplan. Jest to uzależnione od wielu czynników – rodzaju firmy, etapu jej rozwoju, branży, wielkości itd. A przede wszystkim celu – jeżeli startup tworzy biznesplan na własne potrzeby, a znajduje się w fazie poszukiwania, rozsądnym wyjściem będzie zastosowanie metody business model canvas, która jest bardziej elastyczna i można w łatwy sposób wprowadzać zmiany przyjętych założeń. Jeżeli głównym celem jest zaprezentowanie naszego pomysłu inwestorom warto przyłożyć się do jak najbardziej obrazowego i zrozumiałego przedstawienia naszego projektu w odniesieniu do rzeczywistych faktów i danych.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *